D Vitamini Eksikliği Belirtileri | D Vitamini Nelerde Var?

07 Şubat 2024

D Vitamini Nedir?

D vitamini, insan vücudu için hayati öneme sahip olan bir vitamin türüdür. Bu vitamin, genellikle "güneş vitamini" olarak da bilinir, çünkü vücut, güneş ışığına maruz kaldığında cilt tarafından sentezlenebilir. D vitamini, kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin vücut tarafından emilimini düzenleyerek kemik sağlığı üzerinde önemli bir rol oynar.

D vitamini, iki formda bulunur: D2 (ergokalsiferol) ve D3 (kolekalsiferol). D2, bazı bitkisel kaynaklarda bulunurken, D3 genellikle güneş ışığı ile veya hayvansal kaynaklardan alınarak elde edilir.

 

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazen hafif olabilir, ancak uzun süreli eksiklik ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. D vitamini eksikliğinin yaygın belirtileri şunlardır:

Kemik ve kaslarda ağrı: D vitamini, kalsiyum ve fosforun kemik ve kas sağlığı üzerindeki etkileşimini düzenler. Eksiklik durumunda kemiklerde ağrı, hassasiyet, kırılganlık ve şekil bozuklukları ortaya çıkabilir. Osteoporoz, kemik yoğunluğunun azalması ve kemiklerin zayıflaması, D vitamini eksikliğinin uzun vadeli etkilerindendir.
Kaslarda güçsüzlük: D vitamini eksikliği, kasların zayıflamasına ve kas ağrılarına neden olabilir. Bu durum, kasların zayıf hissedilmesine, kolay yorulmaya ve kas kramplarının sık görülmesine yol açabilir.

Yorgunluk ve halsizlik: D vitamini eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve kas ve kemik yapısının güçsüzleşmesine yol açabilir. Bu durum, kişinin sürekli yorgun ve halsiz hissetmesine neden olabilir kaslarda güçsüzlük hissi, kolay yorulma ve kas krampları sıkça görülen belirtilerdir.

Bağışıklığın zayıflaması: D vitamini, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde önemli bir rol oynar. D vitamini eksikliği durumunda, bağışıklık sistemi zayıflayabilir. Bu da sık enfeksiyonlara ve hastalıklara yakalanma riskini artırabilir.

İştahsızlık ve istemsiz kilo kaybı: D vitamini eksikliği, iştahsızlığa ve istemsiz kilo kaybına neden olabilir.

Üşüme ve terleme: D vitamini eksikliği, vücut sıcaklığı düzenlemesinde sorunlara neden olabilir. Bu da sürekli üşüme veya aşırı terleme sorunlarına yol açabilir.

Kemik erimesi (osteoporoz): D vitamini eksikliği, kemik erimesi riskini artırabilir.

Duygudurum değişiklikleri, depresyon: D vitamini eksikliği, duygudurum değişikliklerine ve depresyona neden olabilir. Kişi daha duygusal veya gergin hissedebilir.

 

D Vitamini Nelerde Var?

D vitamini, doğal olarak bazı besinlerde bulunsa da, vücut genellikle güneş ışığına maruz kaldığında d vitamini üretir. Normalde d vitamininin %90-95’i güneş ışınlarıyla sentezlenir. D vitamini en çok balık, karaciğer ve yumurta sarısında bulunur. D vitamini içeren bazı besin kaynakları şunlardır:

• Somon, uskumru, sardalye, hamsi, ton balığı gibi yağlı balıklar
• Balık yağı
• Kırmızı et, karaciğer, tavuk karaciğeri, somon karaciğeri
• Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri
• Yumurta sarısı
• Mantar
• D vitamini ile güçlendirilmiş gıdalar (tahıl gevrekleri, bazı bitkisel süt alternatifleri (badem sütü, soya sütü, vb.))

 

D Vitamini Takviyesi

D vitamini takviyesi (d vitamini ilacı) mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Yapılan kan testlerinde d vitamini eksikliği görüldü ise doktor d vitamini takviyesi yazabilir. D vitamini takviyesi dozu, kişinin yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna ve güneşe maruz kalma düzeyine bağlı olarak değişir. Önerilen dozun aşılmaması önemlidir. D vitamini takviyeleri genellikle yemekle birlikte alındığında daha iyi emilir. Yemeklerle kullanılacaksa d vitamini damla kullanımı daha rahat olabilir. Fakat doktor kalçadan enjeksiyon ya da d vitamini hapı da önerebilir. D vitamini toksik olabilir, bu nedenle önerilen dozları aşmaktan kaçının. Aşırı d vitamini alımı zehirlenmeye neden olabilir. D vitamini seviyelerinin 6 ayda bir kontrol ettirilmesi önerilir. Çünkü alınan doz ve d vitamini takviyesi kullanımı d vitamini seviyelerine bağlı olarak değişir.

 

D Vitamini Faydaları Nelerdir? D Vitamini Ne İşe Yarar?

D vitamininin en önemli faydalarından biri, kemik sağlığını destekleyerek kemik yoğunluğunu koruması ve osteoporoz gibi kemik hastalıklarının önlenmesidir. D vitamini, kalsiyum ve fosforun emilimini düzenleyerek kemik mineralizasyonunda kritik bir rol oynar.

Kalsiyum ve fosfor absorpsiyonu: D vitamini, bağırsaklardan kalsiyum ve fosforun emilimini artırarak kemik sağlığını destekler. Bu, kemiklerin güçlenmesine ve gelişmesine yardımcı olur.

Kas ve kemik sağlığı: D vitamini eksikliği, kemik erimesine ve raşitizm gibi kemik hastalıklarına neden olabilir. D vitamini, kemiklerin mineralizasyonunu artırarak kemik sağlığını korur ve kas fonksiyonlarını düzenleyerek güçlendirir.

Bağışıklık sistemi desteği: D vitamini, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına katkıda bulunur. Enfeksiyonlarla savaşmada ve inflamasyonla mücadelede rol oynar.

Kalp sağlığı: D vitamini, kalp ve damar sağlığını destekler. Düzenli olarak yeterli miktarda D vitamini alımı, kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilir.

Diyabet riski azaltma: Bazı araştırmalar, d vitamini düzeylerinin yeterli olmasının tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini göstermektedir.

 

D Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar

Raşitizm: D vitamini eksikliği, çocuklarda kemik gelişimini etkileyerek raşitizme neden olabilir. Bu durum, kemiklerin zayıflamasına ve bacaklarda, kollarda şekil bozukluklarına yol açabilir.

Osteomalazi: Yetişkinlerde D vitamini eksikliği, kemiklerin mineralizasyonunu etkileyerek osteomalaziye yol açabilir. Bu durum, kemiklerin yumuşamasına ve ağrılı durumların oluşmasına neden olabilir.

Osteoporoz: D vitamini eksikliği, kalsiyum ve fosfor emiliminde azalmaya neden olarak kemik yoğunluğunu azaltabilir. Bu durum, osteoporoz adı verilen kemik yoğunluğu kaybına ve kırıklara yol açabilir.

Kanser: Bazı araştırmalar, D vitamini eksikliğinin bazı kanser türlerinin riskini artırabileceğini öne sürmektedir. Özellikle kolon, meme ve prostat kanseri ile ilişkilendirilmiştir.

Kalp ve damar hastalıkları: D vitamini eksikliği, kardiyovasküler hastalıkların riskini artırabilir. Hipertansiyon, kalp yetmezliği ve damar sertliği gibi durumlarla ilişkilendirilmiştir.

 

D Vitamini Fazlalığı

D vitamini fazlalığı, hipervitaminoz D olarak adlandırılır ve genellikle aşırı miktarda D vitamini alımı sonucunda ortaya çıkar. D vitamini, vücutta birikme eğiliminde olan yağda çözünen bir vitamindir. Yüksek miktarda D vitamini alımı toksik etkilere neden olabilir ve özellikle serumdaki kalsiyum ve fosfat seviyelerinde artışa yol açabilir. Bu durum, kalsiyumun böbreklerde ve kan damarlarında birikmesine neden olarak kas zayıflığı, sindirim sorunları ve böbrek fonksiyonlarının bozulmasına yol açabilir. Ek olarak, fazla D vitamini eklemlerde ve yumuşak dokularda kireçlenmeye neden olabilir.

 

D Vitamini Kaç Olmalı?

İdeal D vitamini seviyesi, genellikle serum 25-hidroksivitamin D (25(OH)D) düzeyi olarak ifade edilir. Bu seviye, genellikle yetişkinlerde ve çocuklarda sağlık otoriteleri tarafından önerilen aralıklara göre belirlenir. Genel olarak, birçok sağlık kuruluşu ve uzman, ideal D vitamini seviyesinin 20 ila 50 nanogram/mililitre (ng/mL) arasında olduğunu bildirmektedir. Bu aralık, genel olarak “yeterli” olarak kabul edilir. 12 ng/mL altındaki d vitamini seviyeleri ise “yetersiz” olarak kabul edilir.

 

Günlük D Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

D vitamini günlük ihtiyacı, yaşa, cinsiyete, genetik faktörlere, güneşe maruz kalma düzeyine ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. 0-12 ay bebeklerde 400 Ul (Ultrasanite), 1-18 yaş çocuklarda 600 Ul, 19-70 yaş yetişkinlerde 600 Ul, 71 yaş üzeri 800 Ul, hamile ve emziren kadınlar 600 Ul alınmalıdır.

 

D Vitamini Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

• D vitamini hangi meyvelerde bulunur?

D vitamini genellikle meyvelerde doğal olarak bulunmaz; çoğunlukla yağda çözünen bir vitamin olduğu için balık, yumurta sarısı ve süt ürünleri gibi besinlerde bulunur.

• D vitamini hangi saatte alınır?

En doğal ve etkili d vitamini kaynağı güneştir. Bu nedenle, öğle saatlerinde, özellikle mart ve ekim ayları arasında 10:00 ile 15:00 arasında güneş ışığına maruz kalmak, d vitamini sentezi için önemlidir. Cilt güneş ışığına maruz kaldığında, vücut d vitamini sentezleyebilir.

 

 

Detaylı bilgi için İç Hastalıkları (Dahiliye) kliniğinden destek alabilirsiniz.

 

Ekleme Tarihi: 7.02.2024
Güncelleme Tarihi: 7.02.2024